میلگردها برای استحکام بناها بسیار ضروری و پرمصرف هستند. عملا می‌توان گفت بدون آنها هیچ پروژه ساختمانی قابل اجرا نیست. این مقاطع فولادی که برای افزایش مقاومت بتن‌ها استفاده می‌شوند در همه قسمت‌‌های ساختمان از کف گرفته تا سقف قابل استفاده هستند.
میلگرد چیست و چه نقشی در مقاومت ساختمان دارد؟
میلگرد در حقیقت یک میله فلزی از جنس فولاد است که در اندازه‌ها و سایزهای مختلف تولید می‌شود و برای افزایش استحکام و مقاومت بتن در بناها استفاده می‌شود.
حال سؤالی که در اینجا مطرح است این است مگر مقاومت بتن در بناها به اندازه کافی نیست و این مقاطع فلزی چگونه به افزایش مقاومت بتن کمک می‌کنند؟
در پاسخ باید گفت علیرغم این که بتن از مقاومت خوبی در برابر فشارهای وارده برخوردار است و در برابر هر گونه فشاری به راحتی خرد نمی‌شود ولی یک ضعف دارد و آن این است که مقاومت بتن در برابر نیروهای چرخشی و کششی کم است. کاشت انواع میلگرد در بتن، این ضعف را پوشانده و از این طریق مقاومت بتن را در برابر نیروهای کششی و چرخشی افزایش می‌دهد. این افزایش مقاومت در مواقع زلزله بیشتر خود را نشان می‌دهد. وجود این مقاطع فلزی در بتن از خرد شدن آن در برابر فشارهای ناشی از زلزله جلوگیری می‌کند.
یکی دیگر از نقش‌هایی که این مقاطع فلزی در مقاومت ساختمان ایفا می‌کنند این است که دیگر با استفاده از آنها نیازی نیست از بتن با ضخامت زیاد استفاده شود. وجود انواع میلگرد در بتن سبب می‌شود علیرغم افزایش استحکام و مقاومت، دیگر نیازی به افزایش ضخامت بتن نباشد.
انواع میلگردها به چند دسته طبقه بندی می شوند؟
میلگردها با توجه به شکل و نوع کاربرد انواع مختلفی دارند. از نظر شکل میلگردها به دو دسته اصلی میلگرد ساده و آجدار تقسیم می‌شوند.
سطح نوع ساده آن، یکنواخت و صاف است. این نوع مقاطع فلزی صاف، کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارند. این نوع از مقاطع فلزی بیشتر در جاهایی کاربرد دارند که درزهای انقباض نیاز به پر شدن دارند. وجود آنها در درزهای انقباض سبب می‌شود بتن دچار ترک خوردگی نشود. معمولا نوع ساده آن در سایزهای بین 6 تا 50 تولید می‌شود. یکی از خاصیت‌های نوع ساده این است که به راحتی خم می‌شوند و بدون اینکه به آنها آسیب وارد شود می‌توان آنها را در اندازه‌های دلخواه برش داد. از آنجا که چسبندگی این میلگردها با بتن نسبتا کم است استفاده از آنها در پروژه‌های سنگین مانند پل‌سازی توصیه نمی‌شود.
میلگرد آجدار در سه نوع آجدار مارپیچی یا فنری، آجدار جناقی یا هفت هشتی، و آجدار مرکب تولید می‌شوند. میلگرد‌های ساده از طریق عبور از فرآیند خاصی در کارخانه به وسیله‌ای سیم‌های خاصی به شکل آجدار در می‌‌آیند. این آج‌ها با ایجاد برآمدگی‌ها بر روی این مقاطع فلزی و افزایش اصطکاک و باعث ایجاد سطح تماس بیشتر با بتن و چسبندگی بیشتری آن با بتن می‌شود و از این طریق مانع از فرو پاشیدن و خرد شدن بتن می‌گردند.
انواع میلگرد آجدار و تفاوت آن ها
میلگرد آجدار با توجه به گرید تولیدی در انواع آجدار A1، A2 و A3 تولیدی می‌شوند.
- آجدار A1 به دلیل درصد کمتر کربن خاصیت خم‌پذیری و انعطاف‌پذیری بیشتری دارد. همچنین استحکام بالاتری دارند. از این رو فقط از این نوع، برای جوشکاری آن هم در موارد ضروری می‌توان استفاده کرد.
- آجدار A2 نسبت به A1 تردتر و شکننده‌تر می‌باشد چرا که در ترکیب آن کربن بیشتری استفاده شده است و آج‌های آن بیشتر به شکل جناغی می‌باشد.
- آجدار A3 از جدیدترین انواع میلگرد‌های آجدار است و در ساختمان‌سازی کاربردهای بسیاری پیدا کرده است. چرا که وزن کمتری به سازه می‌دهد.
در میلگرد سه مشخصه اساسی مهم که نشان دهنده کیفیت و مقاومت آن است عبارت است از: مقاومت تسلیم، مقاومت کششی و اسپیسر یا همان فضا ساز.
مقاومت تسلیم میزان فشار وارده بر میلگرد را هنگامی که طول آن تغییر می‌کند، محاسبه می‌کند به شرطی که نیرویی که بر آن وارد می‌شود تغییر نکند.
مقاومت کشش یا تنش این گونه محاسبه می‌شود که میزان فشار یا بار وارده بر میلگرد بر اندازه سطح مقطع آن تقسیم می‌شود.
اسپیسر (فضا نگهدار) عبارت از قطعه‌ای از جنس فلز، بتن، پلاستیک یا چوب که هنگام جابه‌جا کردن آرماتورها بین میلگردها یا بین میلگرد و بتن قرار می‌گیرد و از تخریب آن جلوگیری به عمل می‌آورد. همچنین از اسپیسر به عنوان یک روکش نیز استفاده می‌شود که از زنگ زدن آن جلوگیری می‌نماید. در اصطلاح عموم به اسپیسر لقمه بتن، فاصله نگهدار و کاور بتن نیز می‌گویند.
چه عواملی بر قیمت میلگرد مؤثر است؟
نکته‌ای که در مورد قیمت میلگرد حائز اهمیت است، این است که قیمت آن در بازار نوسان زیادی دارد. این نوسان قیمت به عوامل زیادی بستگی دارد. این عوامل از قیمت جهانی فلز آهن، قیمت ارز، قیمت بنزین گرفته تا قیمت بورس همه بر قیمت این مقاطع فلزی مؤثر است. اما نوع میلگرد، گرید تولید آن و وزن نیز بر قیمت آن نیز مؤثر است. از این رو لازم است برای محاسبه قیمت تمام شده پروژه‌های ساختمانی قیمت روز میلگرد مرتب رصد شود. همچنین باید قیمت روز و لحظه‌ای این سطح مقطع فلزی از طریق سایت‌های فعال در این زمینه مرتبا مورد بررسی قرار گیرد.
